Swerker I Starszy

Swerker I Starszy

król Szwecji
Okres	od ok. 1130 do 1156
Dane biograficzne
Dynastia	Swerkerydzi
Ojciec	Rol lub Kol
Żona	1. Ulvhild, 2. Ryksa Bolesławówna
Dzieci	z Ulvhildą: Karola VII, Helena Sverkersdotter: z Ryksą: Burislav (Bolesław), Kol (?), Sune Sik (?)

Swerker I Starszy, (szw. Sverker den äldre) – król Szwecji ok. 1130–1156, założyciel dynastii Swerkerydów.

Data urodzenia Swerkera nie jest znana. Pochodził z zamożnego rodu właścicieli ziemskich ze wschodniej części krainy Götaland (tzw. Östergötland). Jego ojciec miał na imię Rol lub Kol (stąd patronimik Rolsson lub Kolsson). Uważa się, że jego rodzina była spokrewniona z uzurpatorem do tronu – Swenem Blotem, panującym od około 1084 do 1087.

W czasach panowania króla Inge II Młodszego z rodu Stenkila, po roku 1118 niejaki Kol (utożsamiany niekiedy z ojcem Swerkera) ogłosił się królem Gotów, którzy zamieszkiwali tereny Götalandu. W następnych latach podział królestwa Szwedów i Gotów się utrwalił - po 1120 królem Szwedów został Ragnvald Okrągłogłowy, a Gotów - Magnus Silny, syn króla Danii Nielsa Starego, wnuk króla Szwecji Inge I Starszego. Zwyczaj obwołania dwóch królów miał podkreślać odrębność Gotów od Szwedów. Swerker włączył się do walk o koronę królewską i pokonawszy przeciwników około 1130 roku został królem Szwecji, przy czym początkowo jego władza ograniczała się do terenów Östergötlandu, lecz szybko udało mu się pokonać Magnusa Silnego i zająć zachodnie tereny krainy Gotów (tzw. Västergötland). Aby zalegitymizować swe roszczenia do korony królewskiej Swerker poślubił pochodzącą z norweskiego rodu królową Ulfhildę, dwukrotną wdowę po Inge II szwedzkim i Nielsie Starym duńskim. Ulfhilda zmarła przed 1143 r., a kolejną żoną Swerkera została Ryksa Piastówna, wdowa po poprzedniku - Magnusie Silnym (zm. 1134).

Scalając na powrót podzielony kraj, Swerker I oparł się Kościele, który podczas walk dynastycznych stał się ważnym czynnikiem jednoczącym kraj. Król Swerker sprowadził do Szwecji cystersów, którzy zakładali w tym czasie pierwsze klasztory w Danii. Zwołany przez króla synod krajowy uporządkował przysługujące Kościołowi przywileje, a przeniesienie szwedzkiego biskupstwa z Sigtuny do nowej kościelnej stolicy - Uppsali, jest uważane za ostateczny triumf chrześcijaństwa w Szwecji.

Po opanowaniu kraju Swerker podjął wyprawy na wschód, gdzie doszło do walk z wojskami Republiki Nowogrodzkiej. Kolejna, tym razem morska, wyprawa króla na plemiona Bałtów z 1142 zakończyła się niepowodzeniem i osłabiła pozycję króla w kraju, co spowodowało, że musiał dopuścić do rządów Eryka IX, który poprzez matkę (najprawdopodobniej córkę króla Swena Blota) był krewnym Swerkera I. Gdy w Danii po 1146 rozpoczęły się kilkuletnie walki pomiędzy Swenem III Grade a Kanutem V, król Swerker wmieszał się w tamtejsze rozgrywki popierając swego zięcia Kanuta V. Wykorzystał to Duńczyk Magnus Henriksson, krewny Magnusa Silnego. Magnus Henriksson uznając się za ostatniego potomka szwedzkich królów z rodu Stenkila (jego matka Ingrida była wnuczką króla Inge I Starszego) przybył do Szwecji i zlecił zabójstwo Swerkera. 25 grudnia 1156 król Swerker I został zamordowany na moście Alebäck w pobliżu założonego przezeń opactwa Alvastra. Po śmierci Swekera samodzielne rządy objął Eryk IX, który również zginął zamordowany w 1160, o co podejrzewano Magnusa Henrikssona i syna Swerkera I - Karola.

Genealogia

NN ur. ? zm. ?

NN ur. ? zm. ?

NN ur. ? zm. ?

NNur. ? zm. ?

Rol (lub in. Kol) ur. ? zm. ?

NN ur. ? ok. ?

		1 Ulvhild ur. ok. 1095 zm. 1148 OO   ok. 1130		Swerker I Starszy (ur. ?, zm. 25 XII 1156		2 Ryksa Bolesławówna ur. 1116 zm. po 25 XII 1156 OO    koniec lat 40. XII w.
	1		1		2		2		2
Karol VII  ur. ok. 1130  zm. 12 IV 1167		Helena  ur. ?  zm. po 1157		Bolesław  ur. ?  zm. ?		Kol?  ur. ?  zm. ?		Sune Sik?  ur. ?  zm. ?

Zobacz też

Krainy historyczne Szwecji

Goci (Skandynawia)

Bibliografia

• MałgorzataM. Hertmanowicz-Brzoza MałgorzataM., KamilK. Stepan KamilK., Słownik władców świata, Kraków: Wydawnictwo Zielona Sowa, 2005, s. 540, ISBN 83-7435-077-6, OCLC 749692036 .
• JerzyJ. Rajman JerzyJ., Encyklopedia średniowiecza, Kraków: Wydawnictwo Zielona Sowa, 2006, s. 899, ISBN 83-7435-263-9, ISBN 978-83-7435-263-5, OCLC 749403223 .